دکتر ستاری در افتتاحیه اجلاس جهانی STS ژاپن عنوان کرد:
رشد کشورهای در حال توسعه با گذار از اقتصاد مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش‌بنیان
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در افتتاحیه اجلاس جهانی STS گفت: کشورهای در حال توسعه باید با توجه به توانمندی‌های کشور خود تلاش کنند با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، شرکتهای دانش بنیان کوچک و متوسط را در صنایع بزرگ‌شان تقویت کنند. به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران افتتاحیه اجلاس جهانی STS در شهر کیوتو ژاپن، سخنرانی خود را با موضوع اهمیت شرکت ها و اقتصاد دانش بنیان در پیشرفت و جهش کشورهای در حال توسعه ایراد کرد.
وی در این سخنرانی عنوان کرد: بررسی مسیر تحولات تاریخی اقتصاد نشان می‌دهد که ارزش‌آفرینی اقتصادی از منابع زیرزمینی به سمت ایجاد ارزش اقتصادی از دانش تفکر و توانایی ذهنی افراد حرکت کرده است. گذار از اقتصاد "تولید بر مبنای منابع خام" به "اقتصاد کارایی، محور" و در نهایت به "اقتصاد نوآوری محور (دانش بنیان)" نشان از همین روند دارد. آنچه بیش از هر چیز در اقتصاد دانش بنیان اهمیت می یابد، توان ارزش آفرینی از فعالیت های دانشی تک تک افراد حاضر در جامعه است.
وی افزود: سوال اصلی که بسیاری از سیاست گذاران در کشورهای در حال توسعه به دنبال پاسخ آن می گردند آن است که چگونه می توانند با توجه به شرایط موجود کشور خود، گذار از اقتصاد مبتنی بر منابع به اقتصاد دانش بنیان را تسریع نمایند؟ و دیگر آن که، چگونه می توان با فرصت ها و چالش های این موضوع، یعنی تمرکز اقتصاد دانش بنیان بر دانش تک تک افراد جامعه روبرو شد (Cope with)؟ چهار پایه اقتصاد دانش بنیان دکتر ستاری پاسخ دادن به این سئوالات را نیازمند شناخت دقیق مسئله و راهکارها دانست و ادامه داد: به طور کلی، اقتصاد دانش بنیان، دارای 4 پایه (Pillar) است که عبارتند از: 1. سرمایه انسانی (Human Capital) : دانش، مهارت ها و تجربیات افراد که باعث ارزش آفرینی اقتصادی آنان می شود. 2. نوآوری(Innovation)، 3. زیر ساخت فناوری اطلاعات (ICT Infrastructure، 4. رژیم نهادی (Institutional Regime) به گفته رییس بنیاد ملی نخبگان ایران، حرکت از اقتصاد منبع محور به اقتصاد دانش بنیان با تمرکز بر پایه اول (سرمایه انسانی) دارای سه مرحله است که عبارتند از: 1. آموزش و توانمندسازی افراد، 2. تشویق و حمایت از آنان برای راه اندازی شرکت های دانش بنیان کوچک و متوسط (Knowledge- Based SMEs)، 3. حمایت از شکل گیری شبکه های تخصصی از SMEها و تشکیل برندهای ملی و بین المللی. وی همچنین این روند تغییرات و فرآیند گذار را موجب بروز چالش هایی برای منابع انسانی عنوان کرد و آن را به سه بخش تقسیم کرد: 1. از بین رفتن مشاغل فیزیکی پیشین، 2. نیاز به آموزش های تخصصی و نیمه تخصصی در حوزه های نرم، 3. تغییر در مفهوم سواد از خواندن و نوشتن به سواد IT، سواد فناوری و... «ایجاد مشاغل جدید با ارزش افزوده بیشتر» و «استفاده از فناوری اطلاعات برای تسهیل اشاعه دانش (Knowledge Diffusion) و کاهش هزینه های حاشیه ای تولید (Marginal Costs» از مواردی بود که به اعتقاد ستاری، در حین حال فرصتهایی را نیز چه در سطح فردی و چه در سطح اجتماعی ایجاد می کند. وی همچنین «اهمیت یافتن تخصص های بین رشته ای : افراد باید بدانند که جواب سئوال را از کجا می توان یافت، در واقع باید دانش استفاده از دانش داشته باشند» و «اهمیت یافتن دانش هایی ضمنی که قابل تبدیل به دانش صریح نیستند» را از دیگر فرصت ها در سطح فردی و اجتماعی عنوان کرد. لزوم دخالت دولت های کشورهای در حال توسعه معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در ادامه بیان کرد: از آنجا که بعضا در کشورهای در حال توسعه، شکست سیستم مانع از شکل گیری این فرایند می شود، نیاز است دولت ها با استفاده از ابزارهای سیاستی مناسب و متناسب با دوره بلوغ فرایند، دخالت کنند. به گفته ستاری، از جمله دخالت هایی که دولت ها می توانند در هر یک از مراحل این فرایند انجام دهند عبارت است از: «ارائه آموزش های لازم به افراد برای رشد خلاقیت و کارآفرینی به منظور ایجاد توان خود پایداری (Self Sustainability) و Creating their own Business» و «ارائه تسهیلات و خدمات تخصصی به شرکت های دانش بنیان کوچک و متوسط برای رشد و گذار آنان از دره مرگ و تدوین قوانین و مقررات حمایتی از شکل گیری شبکه ها و برندهای تخصصی». تبدیل منابع به محصول دانش بنیان رییس بنیاد ملی نخبگان ایران، در بخش دیگری از سخنرانی خود، با بیان اینکه تبدیل صنایع ناشی از منابع زیرزمینی (مانند صنعت نفت) به بازاری برای عرضه محصولات شرکت های دانش بنیان می تواند نقش به سزایی در استفاده و سرریز دانش موجود در این کشورها داشته باشد ادامه داد: این امر می تواند موتور حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان شود تا با افزایش سهم تولید محصولات دانشی از درآمد ناخالص ملی (GNI) ، رشد و رفاه برای افراد جامعه ایجاد گردد. به عبارت دیگر، سیاستگذاران علم و فناوری در کشورهای در حال توسعه باید با توجه از توانمندی های کشور خود (مانند نفت و معادن در ایران)، به عنوان موتور حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان استفاده و تلاش کنند با اتخاذ سیاست های هوشمندانه، شرکتهای دانش بنیان کوچک و متوسط را در صنایع بزرگ خود تقویت نموده و راه شبکه سازی و ایجاد برندهای بزرگ ملی و بین المللی را هموار کنند.
معاون علمی و فناوری رییس جمهوری اسلامی ایران در پایان سخنان خود اظهار کرد: مجموع این عوامل موقعیتی را برای کشورهای دارای اقتصاد مبتنی بر منابع و برخوردار از جمعیت جوان (مانند کشورهای حوزه خلیج فارس) ایجاد می کند تا با تسهیل گذار به اقتصاد دانش بنیان ، انرژی حاصل از جوانی جمعیت را از تهدید بیکاری و انقلاب، به فرصت رشد و جهش اقتصادی تبدیل کند.
