- مطالعه اجمالي در برخي زمينه هاي مورد علاقه و مهم
- جستجو در برخي پايگاهها و نيز اينترنت تحت عبارت "research topics" و يا "research priorities" و يا " issues for research " در حوزه هاي دلخواه براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه مناسب
- مطالعه و وارسي "پيشنهادهايي براي پژوهشهاي بيشتر" در فصل آخر پايان نامه ها براي آگاهي از موضوع هاي بالقوه مناسب
- صرف وقت بيشتر و مطالعه عميق تر و تحليلي تر در باره موضوع هاي مطرح
- مشورت با استادان و ساير دانشجويان آگاه و منتقد در مورد موضوع هاي قابل قبول و مطرح
مرحله دوم: بررسي و تحليل مقوله ها و نكات مورد توجه در انتخاب موضوع
- علاقه مند بودن به موضوع
- در نظر گرفتن توانايي ها و امکانات فردي مثلا قدرت تجزيه و تحليل، توانايي تحليل آماري، توانايي برقراري ارتباط با جامعه ي مورد تحقيق، و...
- نو بودن موضوع (تكراري و يا تقليدي صرف نباشد)
- ارزشمند بودن موضوع
- مطرح بودن در سطح ملي يا منطقه اي يا جهاني
- منطقي بودن و نه فريبنده بودن (در اين مورد بايد فرهنگ جامعه اعم از دانشجو و استاد به گونه اي اصلاح شود که دريابد ظاهر و کلمات زيبا و فريبا بدون توجه به واقعي، کارآ و منطقي بودن آن نه تنها پژوهش مفيد و گره گشايي نمي آفريند بلکه مشکل ساز هم هست)
- كاربردي بودن (در مورد پژوهشهاي غيربنيادي): امكان استفاده از نتايج در كوتاه مدت يا ميان مدت (بتواند به يك نياز مهم پاسخ دهد)
- مطرح بودن به منزله مسئله (امكان تعريف يك مسئله جديد مبتني بر پيشينه پژوهش يا تجربيات حرفه اي و شخصي)
- امكان تعريف سؤال يا فرضيه بر اساس مسائل عملي يا نظري
- سؤالهاي مشخص، عيني و هدفمندي را بتوان طرح كرد
- پاسخ به سؤالها، راه حل علمي و روش مناسب وجود داشته باشد
- امكان عملي اجراي پژوهش
- انجام مراحل تحقيق با دشواري غيرعادي همراه نباشد
- مراحل كار به لحاظ طول زمان مورد نظر (حداكثر يك سال) قابل انجام باشد
- مطالعات نظري و دستيابي به منابع امكان پذير باشد
- نمونه معرف (نماينده) جامعه پژوهش قابل دسترس بوده و افراد مايل به همكاري باشد
- شيوه گردآوري اطلاعات (توزيع پرسشنامه و يا مصاحبه و يا راه هاي ديگر) در مدت زمان مشخص قابل انجام باشد
- اطلاعات مورد نياز قابل دسترس و گردآوري باشد
- امكان انجام پژوهش، به لحاظ روش تحقيق (وجود يك يا چند روش براي آزمون كردن) وجود داشته باشد
- امكان ادامه پژوهش هاي بيشتر در همان زمينه
- پيشنهادهاي جديدي را بتوان از دل پژوهش براي پژوهش هاي آتي مطرح كرد
- امكان استخراج و چاپ چند مقاله در آن زمينه (توليد دانش جديد)
مرحله سوم: تصميم گيري كلي
- تدوين يك فهرست از موضوع هاي مناسب بر اساس توجه به معيارهاي مرحله دوم
- بررسي مجدد تك تك موضوع ها با نگاه منطقي و واقع بينانه
- حذف برخي از موضوع ها كه امكان انجام تحقيق و رسيدن به نتيجه مطلوب در آنها دشوار است
- انتخاب حداكثر دو يا سه موضوع مناسب براي تحقيق
- بررسي هر يك از موضوع ها به لحاظ وجود منابع اطلاعاتي و وجود استاد راهنما (موضوع در حوزه توجه به تخصص و علاقه حداقل يكي از استادان باشد)
- مشورت با يك يا دو استاد در باره موضوع هاي پيشنهادي و مسائل مرتبط با آنها
- گرفتن تائيد اوليه از يك يا دو استاد در مورد مناسب بودن يكي از موضوع ها
مرحله چهارم: محدودكردن دامنه موضوع
- مطالعه متون علمي براي پي بردن به فضاهاي خالي براي تحقيق در آن موضوع
- بيان موضوع محدود شده در قالب عبارت (عنوان پايان نامه)
- مشورت مجدد با استادان مربوطه در مورد موضوع محدود شده
- تائيد موضوع نهايي پس از انجام اصلاحات لازم در عنوان
- مطالعه مجدد متون علمي براي يافتن و تدوين مسئله پژوهش
- نوشتن سؤالها و يا فرضيه هاي مناسب براي تحقيق (در واقع سؤال (اصلي و فرعي) و فرضيه هر دو براي يک تحقيق ضروري هستند)
- مشورت با استادان مربوطه و تائيد مسئله ها و يا فرضيه ها
مرحله پنجم: انجام ساير گامهاي پژوهش
- مشخص كردن روش تحقيق
- مشخص كردن جامعه پژوهش
- مشخص كردن شيوه نمونه گيري
- مشخص كردن ابزار گردآوري اطلاعات
- در صورتي که از پرسشنامه استفاده مي شود تعيين چگونگي پيدا کردن روايي و اعتبار آن
- مشخص کردن روش آماري و آزمون هاي مورد استفاده
- اجراي مراحل عملي كار
- تدوين گزارش تحقيق
- تدوين نتايج همراه با تجزيه و تحليل نهايي آن ها
- تدوين محدوديت ها و مشکلات تحقيق
- ارائه پيشنهادها براي پژوهش هاي آتي
