اصول نگارش بیان و گویاسازی مسأله
اولین گام مهم در هر پژوهشی شناسایی و ترسیم مسأله پژوهش است که پژوهشگر مایل به حل آن و پاسخ به سؤالات است. مسأله پژوهش ممکن است به عنوان چیزی که منجر به نگرانی می شود، شکاف در دانش موجود و یا انحراف از یک نُرم یا استاندارد تعریف شود که برای حل آن نیاز به درک و بررسی های بیشتری است. اگرچه برخی مسائل ممکن است چندین راه حل داشته باشند که منجر به رفع شکاف یا اصلاح انحرافات شود؛ اما مشکل زمانی پیش می آید که برای حل یک مسأله راهکارهای شفاف و در دسترس وجود نداشته باشد؛ در چنین شرایطی انجام پژوهش برای دستیابی به یک راه حل ارزشمند و پایدار ضرروت می یابد.
اهداف بیان مسأله چیست؟
هدف نهایی بیان مسأله، تبدیل یک مسأله کلی یا عام (چیزی که شما را آزار می دهد و منجر به نگرانی می شود یا یک عدم آگاهی درک شده) به یک مسأله هدفمند و تعریف شده است که می توان از طریق انجام پژوهش متمرکز و تصمیم گیری دقیق آن را حل کرد. نگارش مسأله به شما کمک می کند هدف پروژه پژوهشی یا طرح پیشنهادی را به روشنی مشخص کنید. اغلب بیان مسأله به عنوان مبنایی در بخش مقدمه آورده می شود تا سریعاً توجه خواننده را به سمت موضوعی که پژوهش می خواهد به آن بپردازد هدایت کند.
ویژگی های کلیدی یک بیان مسأله چیست؟
1- باید شکاف در دانش را به خوبی نشان دهد.
2- باید به اندازه کافی قابل توجه باشد تا به تقویت سایر بخش های پژوهش کمک کند.
3- باید منجر به پژوهش و بررسی های بیشتر شود.
4- مسأله باید به بررسی از طریق گردآوری داده ها بپردازد.
5- مسأله باید مورد علاقه یا مورد توجه پژوهشگر باشد و پژوهشگر از مهارت، زمان و منابع لازم برای بررسی و حل آن برخوردار باشد.
6- رویکردهای حل مسأله باید اخلاقی باشد؛ یعنی باید در حل مسأله رویکردهای اخلاقی رعایت شود.
فرمت نگارش بیان مسأله چیست؟
یک بیان مسأله متقاعدکننده و خوب معمولاً در 3 بخش نوشته می شود:
1) بخش الف (ایده آل): توصیف اهداف یا شرایط ایده آل و تشریح اینکه شرایط باید به چه نحوی باشد.
2) بخش ب (واقعیت): توصیف عواملی که از رسیدن به اهداف، موقعیت و یا ارزش های اشاره شده در بخش الف (ایده آل) جلوگیری می کند و تشریح چگونگی و دلایل عقب افتادن از اهداف یا شرایط ایده آل (تبیین دلایلی که باعث شده موقعیت فعلی از موقعیت ایده آل فاصله داشته باشد).
3) بخش ج (پیامدها): معرفی راه و روشی که شما قصد دارید وضعیت فعلی را بهبود دهید و به سمت هدف یا موقعیت ایده آل بروید یا به آن نزدیک شوید. به عبارت دیگر، با استفاده از جزئیات خاص نشان دهید که بهبود موقعیت بخش ب (موقعیت فعلی یا جاری) در گرو انجام یکسری اقدامات است که می بایست انجام شود. سپس بر مزیت ها و اهمیت پژوهش خود از طریق تبیین پیامدها و نتایج راه حل های بالقوه و ممکن تأکید نمایید.
نکته: یک بیان مسأله نباید طولانی و مفصل باشد و حداکثر یک صفحه برای نگارش یک بیان مسأله خوب کافی است.
تهیه و تنظیم: مهران مهدی زاده- مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی استان گیلان و مراکز آموزش کارکنان دولت
