رتبه ریسک اعتباری صادرات ایران در سال 2021: 7 (بهترین رتبه: 1 و بدترین رتبه: 7)
در میان ۲۱ کشور منطقه که ایران نیز از جمله آنهاست، ۹ کشور بدترین رتبه ریسک اعتبار صادراتی یعنی رتبه 7 را به خود اختصاص داده‌اند (ایران، افغانستان، عراق، سوریه، لبنان، یمن، تاجیکستان، پاکستان، ترکمنستان)
وضعیت ایران در مقایسه با همسایگان شمالی، شرقی، غربی و جنوبی
ایران نه تنها خود دارای ریسک بالای اعتبار صادراتی است؛ بلکه در محاصره کشورهای پرریسک نیز قرار دارد. همانطور که عنوان شد ۴کشور همجوار ایران بالاترین ریسک‌های اعتبار صادراتی را دارند. سایر کشورهای همجوار همچون ترکیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیز رتبه بالایی در ریسک اعتبار صادراتی را به خود اختصاص داده‌اند. ارزیابی‌های انجام شده از سوی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی نشان می‌دهد جمهوری آذربایجان دارای رتبه ریسک اعتبار صادراتی ۵ است. ارمنستان نیز رتبه ۶ را در ریسک اعتبار صادراتی دارد. در عین حال ترکیه که یکی از شرکای مهم تجاری ایران محسوب می‌شود نسبت به کشورهای دیگر وضعیت بهتری ندارد و در این گزارش رتبه ۵ را به خود اختصاص داده است.
البته در مرزهای آبی ایران نیز شاهد رتبه ریسک بالا برای بحرین و عمان هستیم. بحرین و عمان هر یک رتبه ۶ ریسک اعتبار صادراتی را دارند. همسایگان پرریسک کشورهای دیگر که دارای مرز مشترک با ایران نیستند اما در همسایگی ایران قرار دارند هم کشورهای پرریسک محسوب می‌شوند. چراکه امتیاز آنها از ۳ بالاتر است. از جمله این کشورها می‌توان به گرجستان اشاره کرد. این کشور همسایه ایران، دارای رتبه ۶ در ریسک اعتبار صادراتی است. ازبکستان نیز با رتبه ۵ از دیگر کشورهای همسایه محسوب می‌شود. رتبه اردن در ریسک اعتبار صادراتی ۵ است و روسیه رتبه ۴ را در این ارزیابی کسب کرده است.
تجمع کم‌ریسک‌ترین‌ها کشورهایی که در همسایگی جنوب ایران قرار گرفته‌اند، کم‌ریسک‌ترین کشورهای این منطقه هستند. البته تعداد آنها زیاد نیست و تنها ۳ کشور را شامل می‌شود. امارات دومین شریک تجاری ایران بوده و رتبه اعتباری ۲ را در اختیار دارد. عربستان نیز دارای رتبه اعتباری مشابه امارات است. گفتنی است ایران هیچگونه همکاری اقتصادی با عربستان ندارد. قطر نیز با رتبه ۳، از دیگر کشورهای کم‌ریسک به لحاظ اعتبار صادراتی محسوب می‌شود.
معایب رتبه بد ریسک اعتباری صادراتی برای کشور:
به‌عنوان مثال، برای کشوری که در گروه یک ریسک اعتباری قرار دارد و پروژه‌ای که سه‌سال زمان ساخت آن است و پنج سال هم زمان بازپرداخت دارد، نرخ پوشش برای یک دوره ۱۰ ساله یک درصد است، اما اگر همین پروژه در یک کشور گروه ۷ قرار بگیرد، نرخ پوشش ریسکش بالای ۱۲ درصد می‌شود، یعنی هزینه‌ای که آن کشور باید پرداخت کند ۱۰ برابر می‌شود که اگر در مجموع نیازهای مالی یک کشور حساب کنیم عدد قابل‌توجهی می‌شود.
گردآورنده: مهران مهدی زاده